Malvarlığı Araştırması Nasıl Yapılır?
Giriş
Malvarlığı araştırması, bir kişinin taşınır, taşınmaz, şirket ortaklığı ve diğer ekonomik değerlerini ortaya çıkarmak için yapılan incelemelerdir. Alacaklıların haklarını koruması, boşanma davalarında mal paylaşımı, icra takipleri ya da ticari ilişkilerde risk analizi açısından büyük önem taşır. Ancak her ülkenin hukuk sistemi bu araştırmalara farklı yaklaşır. Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri bu konuda iki ayrı modeli temsil eder.
Bu yazımızda, Türkiye’de malvarlığı araştırması nasıl yapılır, Amerika’daki sistemden farkları nelerdir sorularına detaylı yanıtlar veriyoruz.
Türkiye’de Malvarlığı Araştırması
Hangi Kaynaklardan Bilgi Alınabilir?
-
Tapu Sicili: Medeni Kanun m.1020 uyarınca herkese açık olsa da, yalnızca belirli parseller için bilgi alınabilir. Bir kişinin ülke çapındaki tüm taşınmazlarının listesi dava olmadan verilemez.
-
Ticaret Sicili: Şirket ortaklıkları, hisse devirleri, yönetici bilgileri herkes tarafından görülebilir.
-
Marka ve Patent Kayıtları (TÜRKPATENT): Ad-soyad üzerinden marka, tasarım, patent sorgusu yapılabilir.
-
Taşınır Rehin Sicili (TARES): Ticari rehinler görülebilir.
Hangi Bilgilere Erişilemez?
-
Banka hesapları ve krediler
-
Araç sahiplik bilgileri
-
Kişinin adres ve nüfus kayıtları
Bu bilgilere ancak mahkeme veya icra dosyası yoluyla erişilebilir. Ayrıca KVKK ve TCK hükümleri, kişisel verilerin hukuka aykırı elde edilmesini suç saymaktadır.
Amerika Birleşik Devletleri’nde Malvarlığı Araştırması
Kamuya Açık Kayıtlar
-
County Recorder/Assessor: Taşınmaz kayıtları (mülkiyet, ipotek, rehin) çoğu eyalette isimle sorgulanabilir.
-
Secretary of State (SoS) & UCC: Şirket kayıtları ve ticari rehinler herkese açıktır.
-
PACER: Federal dava ve iflas dosyaları üzerinden kişinin malvarlığına ilişkin detaylı bilgiler görülebilir.
-
FAA & U.S. Coast Guard: Uçak ve tekne kayıtları sorgulanabilir.
-
Domain WHOIS: Özellikle .US alan adlarında kayıt sahibi bilgileri çoğu zaman görünür.
Gizli Tutulan Bilgiler
-
Banka hesapları: Gramm-Leach-Bliley Act (GLBA) ile korunur, yalnızca dava sırasında mahkeme celbi (subpoena) ile alınabilir.
-
Araç kayıtları: Driver’s Privacy Protection Act (DPPA) nedeniyle halka kapalıdır.
-
Kredi raporları: Fair Credit Reporting Act (FCRA) kapsamında yalnızca meşru amaç varsa alınabilir.
Profesyonel Veri Platformları
Amerika’da ayrıca LexisNexis Accurint, Thomson Reuters CLEAR gibi profesyonel veri tabanları kullanılabilir. Ancak bu sistemlere erişim için “meşru amaç” şartı aranır.
Türkiye ve Amerika Karşılaştırması
| Kriter | Türkiye | Amerika |
|---|---|---|
| Taşınmaz Kayıtları | Sadece parsel bazlı, kişiye ait tüm liste verilemez | County düzeyinde isimle geniş çaplı erişim mümkün |
| Şirket Bilgileri | Ticaret sicili herkese açık | Secretary of State kayıtları herkese açık |
| Banka Bilgileri | Dava/icra olmadan mümkün değil | Yalnızca subpoena ile alınabilir |
| Araç Kayıtları | Plaka sorgusu ile sınırlı, malik adı verilmez | DPPA nedeniyle genel erişime kapalı |
| Kredi Bilgileri | Yalnızca dava yoluyla | Yalnızca FCRA kapsamında, meşru amaçla |
| Profesyonel Araştırma | Avukat/OSINT yöntemleri | Veri broker platformları mevcut |
Sonuç
Türkiye’de malvarlığı araştırması dava açılmadan sınırlı bilgilerle yapılabilirken, Amerika’da taşınmaz, şirket ve ticari kayıtlara çok daha geniş ölçekte ulaşmak mümkündür. Ancak her iki ülkede de banka, kredi ve araç verileri özel koruma altındadır ve sadece yargı süreci içinde elde edilebilir.
Bu farklılık, alacaklıların veya hak sahiplerinin stratejilerini de etkilemektedir. Türkiye’de dava açmadan önce sınırlı bir ön hazırlık yapılabilirken, Amerika’da daha kapsamlı bir araştırma dava öncesinde mümkün olabilmektedir.