Sağlık sektöründe serbest meslek icrası yapmak isteyenler için merak edilen tüm detayları bu rehberde derledik. Klinik psikologdan diyetisyene, fizyoterapistten odyoloğa kadar tüm sağlık meslek mensuplarının dikkat etmesi gereken yasal şartları, görev ve sorumlulukları adım adım açıklıyoruz. 👇
📄 Ruhsat İşlemleri: Kimler Açabilir, Başvuru Süreci Nasıldır?
✅ Kimler Sağlık Meslek Hizmet Birimi Açabilir?
Sağlık meslek hizmet birimi sadece, mesleklerini serbest olarak icra etme hakkına sahip Türk vatandaşı sağlık meslek mensupları tarafından açılabilir.
Tüzel kişiler bu birimleri açamaz.
Ayrıca aynı ünvana sahip en fazla 3 sağlık meslek mensubu birlikte müşterek bir birim açabilir. Bu durumda:
-
Her biri için ayrı ayrı ruhsat düzenlenir.
-
-
maddede belirtilen fiziksel koşullara uygun ayrı uygulama odaları gerekir.
-
-
Ortak alanlardan müşterek sorumluluk esastır.
📝 Ruhsat Başvurusu Süreci Nasıl İlerler?
-
Ruhsat belgesi almak zorunludur. Başvuru, yönetmelikteki EK-1’de belirtilen belgelerle il sağlık müdürlüğüne yapılır.
-
Evrak eksikse, başvuru sahibine 10 iş günü içinde bildirilir, düzeltme için 30 iş günü süre tanınır.
-
Evraklar tamamsa, müdürlükçe oluşturulan en az 3 kişilik komisyon 30 iş günü içinde yerinde denetim yapar.
-
Eksiklik varsa tekrar 30 iş günü içinde düzeltme istenir. Düzeltme sonrası yeniden inceleme yapılır.
-
Her şey uygunsa EK-2’deki ruhsat belgesi düzenlenir.
🔄 Ruhsatın Devri, Taşınması ve İptali
-
Ruhsat devredilemez.
-
Yeni bir adrese taşınmak istenirse başvuru süreci yeniden yapılmalıdır.
-
Ruhsat alındıktan sonra 6 ay içinde faaliyete geçmeyen birimlerin ruhsatı iptal edilir.
-
Talep üzerine en fazla 6 ay faaliyete ara verilebilir, sonrasında yine iptal durumu söz konusudur.
-
Mücbir sebeplerle (afet, salgın, seferberlik) faaliyet en fazla 2 yıl durdurulabilir.
-
Müşterek birimlerde ortaklardan biri ayrılırsa, sadece onun ruhsatı iptal edilir.
-
Faaliyetin sona ermesi durumunda 10 iş günü içinde belgeler ve ilaçlar müdürlüğe teslim edilir.
📍 Ruhsat Bilgilerindeki Değişiklikler
-
Adres değişikliği belediye kaynaklıysa, dilekçeyle başvuru yapılarak ücretsiz yeni ruhsat alınabilir.
-
Ruhsattaki diğer bilgilerde değişiklik varsa, en geç 10 iş günü içinde müdürlüğe bildirilmesi zorunludur.
🏢 Fiziki Standartlar: Sağlık Meslek Hizmet Birimleri Nasıl Olmalı?
Sağlık meslek hizmet birimlerinin kurulacağı alanlar, yalnızca ruhsat almak için değil; aynı zamanda hasta konforu, mahremiyet ve güvenlik açısından da belirli fiziki standartlara uygun olmak zorundadır.
🧱 Bina Durumu
-
Sağlık meslek hizmet birimleri, müstakil binalarda ya da binaların bağımsız bir bölümünde kurulmalıdır.
-
Tüm alanlar uygun şekilde havalandırılmalı ve aydınlatılmalıdır.
-
Isıtma, soğutma ve iklimlendirme sistemleri ile ortamın sıcaklığı konforlu düzeyde tutulmalıdır.
🧰 Mekânsal Standartlar
Her sağlık meslek hizmet biriminde şu alanların bulunması zorunludur:
-
Uygulama Odası
-
En az 10 m² olmalıdır.
-
Her odada lavabo bulunmalıdır.
-
Her sağlık meslek mensubu için en fazla 2 uygulama odası olabilir.
-
-
Odyologlar için Sessiz Oda/Kabin
-
En az 3 m², ses geçirmeyen, özel yalıtımlı camlı iki bölümden oluşan kabin zorunludur.
-
Ses yalıtım kriterlerine uygun olmalıdır.
-
-
Bekleme Salonu
-
En az 8 m² olmalı, sekreterlik alanı ile entegre kullanılabilir.
-
Her ek uygulama odası için 5 m² ilave alan gerekir.
-
-
Tuvalet ve Hijyen Alanı
-
Engelli kullanımına uygun olmalı.
-
Tuvalet kapıları dışa doğru açılmalı veya sürgülü sistemle çalışmalıdır.
-
🩺 Donanım ve Belgeleme
-
EK-4’te yer alan tıbbi cihaz ve donanım bulundurulmalıdır.
-
Tüm cihazlar Sağlık Bakanlığı Ürün Takip Sistemine (ÜTS) kayıtlı olmalıdır.
-
Ruhsat belgesi, diplomalar ve çalışma belgeleri görünür yerde asılmalıdır.
Yönetmelikte belirlenen alan ölçümlerinde %10 sapmaya izin verilir.
👥 Personel Standartları ve Görev Dağılımı
Sağlık meslek hizmet birimlerinde sadece fiziksel şartlar değil, personel yapısı ve görev dağılımı da belli bir düzen içinde yürütülmelidir. İşte sağlık meslek mensuplarının görevleri ve personel çalıştırma esasları:
🧑⚕️ Sağlık Meslek Mensubunun Görev ve Sorumlulukları
Bir sağlık meslek hizmet biriminin yönetiminden ve işleyişinden sorumlu olan sağlık meslek mensubu aşağıdaki görevleri üstlenmelidir:
-
Birimin açılış ve faaliyet işlemlerini yürütmek
-
Müdürlükle iletişim ve koordinasyonu sağlamak
-
Personel ve fiziki değişiklikleri 10 iş günü içinde bildirmek
-
Hizmetlerin mevzuata uygun yürütülmesini sağlamak
-
Kayıt ve arşiv sistemini kurmak
-
Kişisel verilerin korunmasını sağlamak
-
Denetimlerde bilgi, belge ve kayıt sunmak
-
Cihazların bakım ve kalibrasyonlarını düzenli olarak yaptırmak
-
Çalışma gün ve saatlerini planlayarak müdürlüğe bildirmek
👨🔧 Personel Çalıştırma Kuralları
-
Her sağlık meslek mensubu, faaliyet alanına göre bir sağlık teknikeri veya teknisyeni çalıştırabilir.
-
Klinik psikologlar için bu hak psikolog çalıştırılması şeklinde uygulanır.
-
EK-3 çalışma belgesi düzenlenmesi zorunludur.
-
Destek personel çalıştırılabilir; ancak bu kişiler doğrudan sağlık hizmeti sunamaz.
Eğer çalıştırılan personel işten ayrılırsa, bu durum 10 iş günü içinde müdürlüğe bildirilmelidir. Aksi halde belge geçersiz sayılır.
⏰ Çalışma Saatleri ve Devam Zorunluluğu
-
Sağlık meslek hizmet biriminin çalışma saatleri ruhsat belgesinde belirtilir.
-
Tüm personelin günlük ve haftalık çalışma programı müdürlüğe bildirilir.
-
Sağlık meslek mensubu izinli ya da hasta olduğunda müdürlük bilgilendirilmeli, bu sürede sağlık hizmeti verilemez.
-
Ancak ortak açılmış birimde, aynı meslek grubundan diğer sağlık meslek mensupları hizmete kendi odalarında devam edebilir.
🪪 Kimlik Kartı Taşıma Zorunluluğu
-
Sağlık meslek mensubu ve personel, ad, soyad ve unvanlarını içeren fotoğraflı kimlik kartlarını görünür şekilde taşımak zorundadır.
-
Bu görevlerin eksiksiz yerine getirilmesi, hem yasal yükümlülüklerin hem de mesleki etik çerçevenin bir gereğidir.
⚙️ Hizmet Standartları ve Mesleki Etik: Sağlık Hizmeti Nasıl Sunulmalı?
Sağlık meslek hizmet birimleri, yalnızca fiziki şartlarla değil; aynı zamanda hasta güvenliği, etik ilkelere uyum ve kayıt sistematiğiyle de yüksek standartlara uymalıdır. İşte detaylar:
📌 Çalışma Esasları: Kime, Ne Şartla Hizmet Verilir?
-
Hizmet, 1219 sayılı Kanun ve ilgili yönetmeliklerde belirtilen mesleki yetkilerle sınırlıdır.
-
Hekim tanısı olmadan sağlık hizmeti verilemez.
-
Tanısı hekimce konulan hastalar, reçete veya tedavi planı ile başvurabilir.
-
Hastanın kimliği doğrulanır, bilgileri yalnızca birimde saklanır, başka birimle paylaşılmaz.
-
Reçete kontrolü yapılır; zararlı görülen uygulamalar yapılmaz.
-
Hasta ve gerekirse kanuni temsilcisi bilgilendirilir, yazılı onam (rıza formu) alınır.
-
Yalnızca reçetedeki işlemler uygulanır, yetki dışı müdahaleler yasaktır.
-
Tüm işlemler kayıt altına alınır, gerektiğinde hekim erişebilir.
⛔ Sağlık Hizmeti Sunulamayacak Durumlar
Şu durumlarda sağlık hizmeti kesinlikle sunulamaz:
-
Hekim müdahalesi ve ileri donanım gerektiren hastalıklar
-
Hayati tehlike taşıyan akut/kronik tablolar
-
Sistemik enfeksiyon bulguları
-
Travma, anafilaksi gibi aciller (ilkyardım dışında)
-
Tıbbi teşhis gerektiren durumlar
-
Sağlık meslek mensubunun yetki veya donanımı dışında kalan her işlem
-
⚠️ Ayrıca, serbest çalışan sağlık meslek mensupları başka sağlık kuruluşunda çalışamaz.
🩹 İlkyardım Yükümlülüğü
-
Sağlık meslek mensupları, Bakanlıkça belirlenen ilkyardım eğitimlerine katılmak zorundadır.
-
Eğitim almış kişiler, acil sağlık ekibi gelene kadar gerekli ilkyardımı uygular.
📁 Kayıt ve Arşiv Düzeni
-
Hasta verileri, elektronik ortamda kayıt altına alınır.
-
Kayıt işlemleri Sağlık Bakanlığı’nın onaylı sistemleriyle yapılmalı.
-
Kişisel veriler KVKK’ya uygun olarak merkezi sağlık sistemine aktarılır.
-
Elektronik imzalı tıbbi kayıtlar resmî kayıttır. Güvenliği sağlamak meslek mensubunun sorumluluğundadır.
-
Kayıtlar talep edildiğinde hasta veya yasal temsilcisiyle paylaşılır.
-
Denetimlerde tüm kayıtların sunulması zorunludur.
📢 Tabela ve Tanıtım Standartları
-
Tabelada yalnızca ad, unvan ve “Özel Sağlık Meslek Hizmet Birimi” ibaresi yer alabilir.
-
Dış tabela en fazla 4 m², kapı tabelası 40x60 cm olabilir.
-
Sade yazım, maksimum 2 renk, süslemesiz tasarım zorunludur.
-
Her odada ne amaçla kullanıldığına dair iç tabela bulunmalıdır.
-
Tabela ve dijital materyaller Sağlık Bakanlığı Kurumsal Kimlik Kılavuzu'na uygun olmalıdır.
-
Kamu kurumlarını çağrıştıran isimler veya ifadeler kullanılamaz.
⚖️ Hasta Hakları, Etik Kurallar ve Tanıtım
-
Hasta hakları etkin biçimde korunmalı, ihlalleri önlemeye yönelik tedbirler alınmalıdır.
-
Bekleme salonlarında Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi karekodu görünür şekilde yer almalıdır.
-
Sağlık meslek mensupları, etik ilkelere ve mevzuata uygun hareket etmekle yükümlüdür.
- Tanıtım faaliyetleri, etik dışı, yanıltıcı, rekabet bozucu veya reklam niteliğinde olamaz.
🚫 Yasaklar ve 🕵️ Denetim Süreci: Uymamanın Bedeli Ağır Olabilir
Sağlık meslek hizmet birimleri için belirlenen standartlar kadar, açıkça belirtilen yasaklar da büyük önem taşıyor. Uygunsuz uygulamalar, hem ruhsat iptali hem de idari yaptırımlara yol açabiliyor.
❌ Açıkça Yasaklanan Uygulamalar
-
Bir sağlık meslek mensubu yalnızca bir birim açabilir. Başka adreste şube açılması yasaktır.
-
Birimin hiçbir bölümü başka amaçla kullanılamaz, kiralanamaz veya devredilemez.
-
Alanlar yalnızca yetkili kişilerce ve amacına uygun kullanılabilir.
🔍 Denetim Süreci Nasıl İşler?
-
Sağlık meslek hizmet birimleri yılda en az bir kez denetlenir.
-
Denetimler, Özel Sağlık Tesislerinin Denetimi Hakkında Yönetmelik esas alınarak yapılır.
-
Tıbbi endikasyon ve uygulama uygunluğu hasta dosyaları, kayıt sistemleri, görsel veriler üzerinden incelenebilir.
-
Denetimler e-denetim sistemleriyle veya doğrudan yerinde yapılır.
-
Denetim komisyonu, genellikle alanında uzman en az 3 kişiden oluşur.
-
Hasta sağlığını tehlikeye atabilecek acil durumlarda, Bakanlık kararıyla Valilik tarafından faaliyet durdurulabilir.
-
Yetki kapsamı dışında ilaç, gıda takviyesi, kozmetik ürün bulundurmak ve satmak yasaktır.
-
Yetkisiz tıbbi cihazlar kullanılamaz.
-
Denetimlerde erişilemeyen kapalı alanlar bulunamaz.
-
Yapılamayan işlemler için yönlendirme ya da başka kurumlarla anlaşma yapılamaz.
-
Tetkik ve tahlil yapılması talep edilemez.
-
Ruhsatsız şekilde danışmanlık, eğitim veya koçluk adı altında sağlık hizmeti verilemez.
-
Başka kurumlardan alınan ruhsat ve belgeler geçersizdir; yalnızca kendi ruhsatınızla hizmet verebilirsiniz.
📘 Yürürlük ve Uyum Süreci: Mevcut Birimler Ne Yapmalı?
🧩 Hüküm Bulunmayan Haller
Bu yönetmelikte açıkça belirtilmeyen durumlarda, ayakta teşhis ve tedavi yapılan özel sağlık kuruluşlarıyla ilgili mevcut mevzuat hükümleri uygulanacaktır. Yani boşluk bırakılmamış, uygulama alanı diğer düzenlemelerle tamamlanmıştır.
🕰️ Mevcut Sağlık Kabinleri İçin Uyum Süreci
31 Aralık 2025 tarihi, mevcut sağlık kabinleri için kritik bir dönüm noktasıdır. Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce faaliyete geçmiş olan bu yerler:
-
Fiziki koşullarda, açıldıkları tarihte geçerli olan kurallara tabi olmaya devam ederler.
-
Diğer tüm kriterlerde, 31.12.2025’e kadar bu yönetmeliğe uygun hale getirilerek yeniden ruhsatlandırılmaları gerekir.
-
Bu tarihe kadar uygun hale getirilmeyen sağlık kabinleri, kapatılır.
-
Mevcut ortaklık ve sahiplik durumları korunur.
-
“Sağlık kabini” dışındaki muhtelif adlarla faaliyet gösteren mevcut yerler, 3 ay içinde yönetmeliğe uygun şekilde ruhsat almalıdır.
📅 Yürürlük ve Yürütme
-
Bu yönetmelik, yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
-
Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasından Sağlık Bakanı sorumludur.
📝 Sonuç: Yeni Dönem, Net Kurallar
“Sağlık Meslek Mensuplarının Serbest Meslek İcrası Hakkında Yönetmelik” ile birlikte;
✔️ Serbest çalışan sağlık meslek mensuplarının hakları ve sorumlulukları netleştirilmiş,
✔️ Hasta güvenliği ve hizmet kalitesi teminat altına alınmış,
✔️ Uygulama birliği ve denetim mekanizmaları güçlendirilmiştir.
Eğer siz de sağlık meslek hizmet birimi açmak, mevcut birimi dönüştürmek ya da ruhsat süreçleriyle ilgili destek arıyorsanız, bu yazı sizin için kapsamlı bir başvuru rehberi niteliğindedir.